ΤΑΞΕΙΣ: Β΄. Γ΄, Δ΄, Ε΄ και Στ΄
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: Σταύρος Γρόσδος
Σε γνωστικό επίπεδο:
l Προσεγγίζουμε, αναλύουμε, συνειδητοποιούμε και ευαισθητοποιούμαστε στο πρόβλημα της κυκλοφορίας στους δρόμους (έκταση-γιγαντισμός του προβλήματος, συνέπειες και κίνδυνοι - ατυχήματα, οικολογικές, κοινωνικές-πολιτιστικές, οικονομικές διαστάσεις, καθημερινές πρακτικές δυσκολίες).
l Γνωρίζουμε τα οδικά σήματα, τα άρθρα του Κ.Ο.Κ., το ρόλο του τροχονόμου.
Σε επίπεδο στάσεων και συμπεριφοράς:
l Αλλάζουμε καθημερινή οδική συμπεριφορά
l Σεβόμαστε το συνάνθρωπο (πεζό, συνεπιβάτη, οδηγό) με την τήρηση απλών νομικών, αλλά και κοινωνικών κανόνων, με την επίδειξη ανοχής ευγένειας και αλληλεγγύης.
l Παρεμβαίνουμε με ενεργητικό τρόπο και ομαδικά σε ζητήματα που επηρεάζουν άμεσα την καθημερινή μας ζωή, αναζητούμε, προτείνουμε και διεκδικούμε λύσεις σε κοινωνικά προβλήματα.
Σε επίπεδο δεξιοτήτων:
l Αναπτύσσουμε κριτική και αποκλίνουσα σκέψη
l Παράγουμε προφορικό και γραπτό λόγο.
l Εκφραζόμαστε αισθητικά
ΔΡΑΣΕΙΣ
Γλωσσικά παιχνίδια
= Μια περιήγηση στους γειτονικούς με το σχολείο δρόμους, με τη συνοδεία του Σχολικού Τροχονόμου, θα ευαισθητοποιήσει τα παιδιά στο θέμα της οδικής ασφάλειας. Τα παιδιά περιγράφουν προβλήματα, επισημαίνουν κινδύνους, εκφράζουν συναισθήματα, διαβάζουν πρωτόλεια τις πινακίδες κυκλοφορίας, φωτογραφίζουν.
= Χρωματιστή ανάγνωση. Τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες διαβάζουν κείμενα από τα βιβλία:
Γρηγοριάδου – Σουρέλη Γαλάτεια, Δρόμο παίρνω… δρόμο αφήνω, εκδ. Πατάκη.
Δεμάγκου Βασιλική, Κυκλοφοριακή Αγωγή, εκδ. Σαββάλας.
Ραυτογιάννη Κ., Κυκλοφοριακή Αγωγή για παιδιά, εκδ. Μαλλιάρης Παιδεία
και χρωματίζουν με μπλε χρώμα τα σημεία του κειμένου στα οποία περιγράφεται το τι πρέπει να κάνουν και με κόκκινο χρώμα οι απαγορεύσεις. Στη συνέχεια γράφουν κατάλογο με προτροπές και απαγορεύσεις. Τα παιδιά γράφουν τη συνέχεια της ιστορίας (Φαντάσου τη συνέχεια…). Ταυτίζονται με έναν πρωταγωνιστή της ιστορίας και αιτιολογούν την επιλογή τους (ποιος θα ήθελες να είσαι;… γιατί;…). Παίζεται το παιχνίδι: “Τι θα συνέβαινε, αν…” αλλάζοντας σημεία της αφήγησης όπου οι πρωταγωνιστές εμφανίζονται με αρνητική οδική συμπεριφορά. Τα παιδιά διαβάζουν και παρουσιάζουν τα βιβλία στην τάξη.
= Γράφεται στον πίνακα η φράση ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ και τα παιδιά λένε λέξεις που τους έρχονται αυθόρμητα στο νου. Οι λέξεις καταγράφονται από τον/την εκπαιδευτικό στον πίνακα, ομαδοποιούνται και αποτελούν ερεθίσματα για να συζητηθούν βασικοί κανόνες του Κ.Ο.Κ.
= Από το παραπάνω λεξιλόγιο τα παιδιά επιλέγουν κάποιες λέξεις, π.χ. τροχός, οδός, ατύχημα και σχηματίζουν οικογένειες λέξεων, σύνθετες λέξεις, αντίθετες λέξεις.
= Με επιστολές (Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών, Γενική Γραμματεία Λαϊκής Επιμόρφωσης, ΥΠ.Ε.Π.Θ., Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος, Κέντρο Έρευνας και Πρόληψης Παιδικών Ατυχημάτων) αναζητείται εκπαιδευτικό υλικό (έντυπα οδηγιών, ενημερωτικά φυλλάδια κ.ά.)
= Τα παιδιά φέρνουν στην τάξη άρθρα εφημερίδων, στα οποία περιγράφονται ατυχήματα και πραγματοποιείται συζήτηση για τις κυριότερες αιτίες δημιουργίας των ατυχημάτων.
= Τα παιδιά γράφουν και στέλνουν επιστολές σε αρμόδιους φορείς με προτάσεις και επιχειρηματολογία για ασφαλέστερες συνθήκες στους δρόμους γύρω από το σχολείο (τοποθέτηση τροχονόμου, φωτεινοί σηματοδότες, πεζοδρόμηση)
= Τα παιδιά γράφουν και εικονογραφούν με χιουμοριστικά σκίτσα, οδηγούς οδικής ασφάλειας που απευθύνονται στους συμμαθητές τους ή τους γονείς τους.
= Γράφονται οι δεκάλογοι του ευγενικού οδηγού, του προσεχτικού πεζού, του ανυπόμονου επιβάτη
= Συγκεντρώστε στην τάξη αποκόμματα εφημερίδων στα οποία περιγράφονται τροχαία ατυχήματα. Αριθμήστε τις σοβαρότερες αιτίες των τροχαίων ατυχημάτων (παραβίαση προτεραιότητας, υπερβολική ταχύτητα, κίνηση στο αντίθετο ρεύμα, βρεγμένος ή χιονισμένος δρόμος, προσπέρασμα, βραδυπορία, κίνηση στην αριστερή λωρίδα, μη τήρηση απόστασης ασφαλείας, απόσπαση προσοχής κ.ά.) (Τροχαία ατυχήματα)
= Δημιουργήστε την αφίσα με σύνθημα: Γιατί χρειάζεται να φοράμε ζώνη παντού και πάντα (Ζώνη ασφαλείας)
= Τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες αναλαμβάνουν να συγκεντρώσουν και να παρουσιάσουν στην τάξη, κείμενα που αναφέρονται στην κυκλοφορία, περιγράφουν ατυχήματα κ.ά.
= Η επίσκεψη τροχονόμου στην τάξη θα προσφέρει την ευκαιρία στα παιδιά να γράψουν την επιστολή-πρόσκληση, να πάρουν συνέντευξη την οποία θα απομαγνητοφωνήσουν και να τη δημοσιεύσουν στην εφημερίδα της τάξης, να περιηγηθούν μαζί του στους δρόμους της πόλης, να ακούσουν χρήσιμες συμβουλές, να γνωρίσουν τις πινακίδες και τη σήμανση των δρόμων κ.ά.
Κουκλοθέατρο
= Κατασκευάζουμε γαντόκουκλες με χάρτινες σακούλες ή χρωματιστές κάλτσες. Τα παιδιά τις ονοματίζουν (Φαναρόπουλος, Πρασινούλης, Κοκκινούλα κ.ά.). Παίζουμε κουκλοθέατρο. Θέματα δραστηριοτήτων με τη χρησιμοποίηση των γαντόκουκλων:
Μουσική
= Με τη βοήθεια δημοσιογραφικού ή άλλου μαγνητοφώνου, οι ομάδες των παιδιών ηχογραφούν ήχους του δρόμου (εστίες ηχορύπανσης, ήχους ποδηλάτων, ήχους αυτοκινήτων, κρότους θυρών αυτοκινήτων, συζητήσεις στην στάση λεωφορείων κ.ά.). Με την επιστροφή στην τάξη παίζεται το παιχνίδι της αναγνώρισης των ήχων. Στη συνέχεια οι ήχοι αποτυπώνονται με χρώματα στο χαρτί.
= Τα παιδιά γράφουν τετράστιχα με θέμα τα δρώμενα στο δρόμο και την οδική ασφάλεια. Τα μελοποιούν με γνωστούς ρυθμούς και στη συνέχεια με χρώματα και πινέλα ζωγραφίζουν τις ρυθμικές γραμμές “εικονογραφώντας” τη μουσική.
= Αν οι πινακίδες ήταν μουσικά όργανα, ποιον μουσικό ήχο θα έπαιζε η καθεμιά (μουσικό παιχνίδι - ευαισθητοποίηση στα προβλήματα κίνησης ατόμων με απώλεια της όρασης) (Σήματα)
Θεατρικό παιχνίδι
= Παντομιμικό παιχνίδι μίμησης χαρακτηριστικών τύπων, οι οποίοι περνούν μια διάβαση (κυρίες που λικνίζονται, βιαστικοί κύριοι, άνθρωποι που σπρώχνονται, χαιρετιούνται, είναι μουντζούφληδες, γελαστοί, θυμωμένοι, γελαστοί, κουβαλούν βαριά αντικείμενα, χαζεύουν κ.ά.
= Χωριστείτε σε τρεις ομάδες. Κάθε ομάδα παιδιών θα παρουσιάσει στην τάξη (με πρωτότυπους τρόπους) μια κατηγορία πινακίδων (Σήματα)
= Στο δάπεδο της τάξης ή την αυλή σχεδιάζουμε με κιμωλία δυο όμοιες διαδρομές, με ευθείες, καμπύλες και τεθλασμένες συνεχόμενες γραμμές. Τα παιδιά χωρίζονται σε δυο ομάδες. Ένα παιδί -φανάρι κρατάει στα χέρια του μια κόκκινη και μια πράσινη πινακίδα. Όταν σηκώνεται η πράσινη πινακίδα, τα παιδιά κάθε ομάδας τρέχουν ακολουθώντας τη γραμμή. Με το κόκκινο ακινητοποιούνται. Κερδίζει η ομάδα, της οποίας όλα τα παιδιά θα φτάσουν πρώτοι στο τέλος της γραμμής. Εναλλακτικά, οι πινακίδες μπορούν να αντικατασταθούν από παραγγέλματα (κόκκινο-πράσινο).
= Τα παιδιά χωρίζονται σε ζευγάρια. Το ένα παιδί δένει τα μάτια του άλλου και δίνοντάς του εντολές προσπαθεί να το οδηγήσει σε κάποιο σημείο της αίθουσας περπατώντας πάνω σε μια γραμμή που έχουμε σχεδιάσει στο δάπεδο με κιμωλία ανάμεσα στα έπιπλα και τα αντικείμενα. Μετά το τέλος της δραστηριότητας, ακολουθεί συζήτηση για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στους δρόμους, αλλά και τα συναισθήματα των ατόμων με προβλήματα όρασης ή κινητικά προβλήματα.
= Οι ομάδες των παιδιών προετοιμάζουν και παρουσιάζουν, με λόγο ή παντομιμικά, τα αστεία και τα ευτράπελα των δρόμων:
= Παντομιμικό ομαδικό παιχνίδι με τις αντιδράσεις ενός οδηγού σε περίπτωση ατυχήματος (Κάλεσμα στο Κέντρο Άμεσης Βοήθειας στο166, την Αστυνομία στο 100, την Πυροσβεστική Υπηρεσία στο 199 και παροχή των Πρώτων Βοηθειών) (Τροχαία ατυχήματα)
= Παρατηρήστε τις κινήσεις των χεριών του τροχονόμου, τις οποίες σας έδειξε κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο σχολείο και μιμηθείτε τις στην τάξη ή στο σχόλασμα στην αυλή του σχολείου (Σήματα τροχονόμου)
= Παίζουμε το Λαβύρινθο. Διαδρομές σχεδιασμένες σε χαρτί (χαρτόνι) με δρόμους που διαπλέκονται μεταξύ τους και πολλά αδιέξοδα. Αφετηρία το σπίτι και προορισμός το σχολείο. Παρεμβάλλονται σήματα οδικής κυκλοφορίας, απαγορευτικά ή ρυθμιστικά, έτσι ώστε, μόνο ένας τρόπος (δρόμος) υπάρχει για να φτάσει κάποιος στον προορισμό του.
Το παιδί ξεκινά από την αφετηρία και προσπαθεί να φτάσει στο τέλος, σχεδιάζοντας τη διαδρομή με μολύβι ή μαρκαδόρο. Ακολουθεί τις εντολές των σημάτων (μονόδρομος, υποχρεωτική πορεία κ.ά.)
Εναλλακτικά, ο Λαβύρινθος μπορεί να σχεδιαστεί με κιμωλία στο δάπεδο της τάξης ή την αυλή ή να κατασκευαστεί με χαρτοταινία. Τα σήματα ζωγραφίζονται σε χαρτόνια. Τα παιδιά, εδώ, περπατούν από την αφετηρία προς το τέρμα κι έτσι το παιχνίδι αποκτά κίνηση. Ο Λαβύρινθος αλλάζει μορφή με την αλλαγή κάποιων γραμμών (δρόμων) ή την αλλαγή στη θέση των σημάτων.
= Στην αυλή του σχολείου σχεδιάζουμε πεδηλατόδρομους. Τα παιδιά φέρνουν τα ποδήλατά τους. Χαιρόμαστε το παιχνίδι και τα απλά μαθήματα κυκλοφορίας.
Εικαστικά
= Χωρίζουμε ένα χαρτί κάθετα στη μέση, δημιουργώντας δύο ζωγραφικές επιφάνειες. Τα παιδιά, με γραμμές και χρώματα, ζωγραφίζουν στη μια πλευρά το χαρούμενο περίπατο ενός παιδιού στο δρόμο και στην άλλη πλευρά το δύσκολο και λυπημένο περίπατο.
= Τα παιδιά δίνουν ανθρώπινη μορφή στον Πρασινούλη και την Κοκκινούλα (φωτεινοί σηματοδότες). Μέσα σε μπαλονάκια (όπως τα κόμικς) γράφουν ή λένε, τι θα ήθελε να πει η κάθε μία από τις μορφές στους περαστικούς και τι στα αυτοκίνητα.
= Είναι τα πεζοδρόμια για τους πεζούς; Τα παιδιά ζωγραφίζουν ό,τι καταλαμβάνει τα πεζοδρόμια και στη συνέχεια ζωγραφίζουν το πεζοδρόμιο, όπως θα επιθυμούσαν να είναι..
= Οι μεταμορφώσεις του φωτεινού σηματοδότη (αλλάζει ενδυμασία, μεταμορφώνεται σε ανθοδοχείο, κ.ά.)
= Κάθε παιδί επιλέγει μια πινακίδα, τη ζωγραφίζει και την κρεμάει στο στήθος του. Στη συνέχεια διηγείται τι βλέπει κάθε μέρα, πώς αισθάνεται, αν είχε φωνή τι θα έλεγε.
= Τα παιδιά ζωγραφίζουν ενσωματώνοντας πινακίδες στις ζωγραφιές τους. Π.χ. ένα δέντρο ή μια ανθοδέσμη με πινακίδες, ένα μουσικό όργανο με μια πινακίδα, ένα τοπίο με πινακίδες.
= Ο Δήμαρχος της πόλης προκήρυξε διαγωνισμό για τον πιο παράξενο και κομψό σηματοδότη, το Υπουργείο Μεταφορών για τη νέα κομψή, αλλά λειτουργική στολή των τροχονόμων και τα καινούρια πολύχρωμα σήματα-πινακίδες.
= Τα παιδιά σχεδιάζουν στον πίνακα λεπτομέρειες μιας πινακίδας και τα υπόλοιπα παιδιά προσπαθούν να την αναγνωρίσουν. Το παιδί που θα βρει πρώτο την πινακίδα, σηκώνεται και σχεδιάζει κ.ο.κ.
= Σκιτσάρετε τις πινακίδες που υπάρχουν στους δρόμους της γειτονιάς σας και παρουσιάστε την έρευνά σας στην τάξη (Σήματα)
= Ακουμπάμε την ανοιχτή παλάμη μας πάνω στο χαρτί. Με το μολύβι σχεδιάζουμε το περίγραμμα του χεριού. Στις άκρες των δαχτύλων σχεδιάζουμε μπαλονάκια και σε κάθε μπαλονάκι γράφουμε τι πρέπει να θυμόμαστε για να διασχίσουμε το δρόμο. Ενδεικτικές φράσεις: Σταματώ στο πεζοδρόμιο, Κοιτάζω αριστερά, Κοιτάζω δεξιά, Ξανακοιτάω αριστερά, Αν ο δρόμος είναι ελεύθερος, περνώ κάθετα και σύντομα.
Στη συνέχεια ομορφαίνω την σχεδιασμένη παλάμη με διακοσμητικά σχέδια και χρωματίζω πολύχρωμα. Αν έχουν κάνει κι οι φίλοι μου το ίδιο, κόβουμε με το ψαλίδι τις χεριές γύρω γύρω και τις κολλάμε σ’ ένα μεγάλο χαρτί δημιουργώντας ένα πολύχρωμο κολάζ.
= Σκιτσάρετε τα σήματα (κινήσεις) του τροχονόμου ή κατασκευάστε έναν τροχονόμο με εύκαμπτα μέλη
Υψωμένο δεξί χέρι κατακόρυφα: Οι πεζοί και οι οδηγοί σταματούν.
Τα δυο χέρια σε έκταση ή το ένα χέρι σε έκταση ή το ένα σε έκταση και το άλλο υψωμένο κατακόρυφα: Πεζοί και οδηγοί που πλησιάζουν κάθετα προς τα τεντωμένα χέρια σταματούν.
Το χέρι υψωμένο ανάμεσα στη θέση έκτασης και ανάτασης κινείται προς τα εμπρός με ορατή την παλάμη: Κινούνται τα οχήματα που έρχονται από το πλάι.
Το χέρι χαμηλωμένο ανάμεσα στη θέση προσοχής και έκτασης κινείται προς τα εμπρός: Κινούνται τα οχήματα που έρχονται από πίσω.
Το χέρι υψωμένο στην έκταση με την παλάμη να κινείται πάνω από το κεφάλι: Κινούνται τα οχήματα που έρχονται από εμπρός.
Μαθηματικά-Φυσική
= Με τη βοήθεια των γονέων δημιουργούμε το μηνιαίο κοστολόγιο χρήσης και συντήρησης του οικογενειακού αυτοκινήτου και αντίστοιχα το μηνιαίο κοστολόγιο χρήσης και συντήρησης ενός ποδήλατου. Σύγκριση αριθμών. Συζήτηση των επιπτώσεων στην καθημερινή μας ζωή (οικονομικές επιπτώσεις, ρύπανση στο περιβάλλον, υγιεινή διαβίωση).
= Με τη βοήθεια πίνακα με χιλιομετρικές αποστάσεις ελληνικών ή ευρωπαϊκών πόλεων, τα παιδιά φτιάχνουν και λύνουν προβλήματα με ταξίδια: Αν ξεκινήσω από… και θέλω να πάω…